WIKI
Kerfslagproef
Kerfslagproeven: Het proces om staal te testen op zijn gevoeligheid
De kerfslagproef, ook wel Charpy V-Notch test genoemd, is een standaard testmethode om de gevoeligheid van staal voor een brosse breuk te voorspellen en daarmee de breukbestendigheid van een constructie bij verschillende gebruikstemperaturen. De brosheid van staal is de eigenschap om zonder te veel te rekken te breken als er kracht op wordt uitgeoefend. Een brosse breuk is een breuk die ontstaat wanneer weinig energie uitgeoefend wordt, dit in tegenstelling tot een taaie breuk waarbij veel energie nodig is om het staal te breken. De kerfslagwaarde geeft aan hoeveel energie er nodig is om een proefstaaf, met een standaardafmeting, bij een bepaalde temperatuur te breken. Bij een kerfslagproef wordt de taaiheid/brosheid gemeten in Joules (J). De taaiheidseigenschappen zijn afhankelijk van de temperatuur, hoe lager de temperatuur, hoe brosser het materiaal.
Hoe gaan kerfslagproeven in zijn werk?
Bij deze testmethode valt eerst een hamer zonder proefstuk vanuit zijn ruststand en zwaait dan op tot een bepaalde hoogte. Zo meet men het energieverlies door wrijving in de constructie. Nadien plaatst men een gestandaardiseerd proefstaafje van 10x10x55 mm met een kerfje erin in een houder. Doordat dit staafje zich in de baan van de vallende hamer bevindt wordt dit kapotgeslagen en is de opzwaaihoogte van de hamer minder omdat het proefstaafje energie absorbeert tot het breekt. Zo kan men de kernslagwaarde bepalen, gedefinieerd als de breukenergie per eenheid van dwarsdoorsnede van het proefstaafje ter hoogte van de kerf. Als het staal te taai is, kan het zijn dat het proefstukje niet wordt doorgeslagen. Als dit gebeurt is de gemeten waarde onbruikbaar en moet een zwaardere hamer worden gebruikt. De taaiheid van staal is temperatuurafhankelijk en daarom is het voor verschillende soorten toepassingen belangrijk om de kerfslagwaarde te kennen bij verschillende temperaturen. In Europese normen (EN 10045-1 en/of ISO 148) zijn 4 temperaturen vastgelegd waarbij deze testen worden uitgevoerd: +20°C, 0°C, -20°C of -40°C. Door de test uit te voeren bij de temperatuur die overeenkomt met de gebruikstemperatuur voor de toepassing, weet men of het materiaal voldoende schokbestendig is of niet.
Bij kerfslagproeven is het voor de bepaling van de taaiheid belangrijk om ook rekening te houden met de walsrichting van het staal. Men kan dit vergelijken met de vezelstructuur van hout. Een houten plank kan men makkelijk breken of hakken in de groeirichting van de stam, terwijl men een plank hout die dwars uit een boom is gezaagd niet goed kan breken. Bij staal komt er iets soortgelijks voor. Kerfslagproeven die genomen worden in de lengterichting (longitudinally) laten altijd hogere waarden zien dan kerfslagproeven genomen in de breedterichting (transversal). Het is dus belangrijk om duidelijk de walsrichting aan te geven op het proefblokje.
Kerfslagproeven – De dagelijkse praktijk bij AWS
AWS wil haar klanten een ruime keus bieden in sterk en goed lasbaar constructiestaal tegen een zo scherp mogelijke prijs. Standaard wordt S355J2+N geleverd met een kerfslagproef bij -20°C, >=27J. Veel van onze klanten vragen deze waarde van >=27J echter ook bij een lagere temperatuur van
-40°C of zelfs bij -60°C. Om aan deze eisen te voldoen moet de staalproducent in de regel een duurder type staal inzetten. Ancofer Waldram Steelplates biedt de mogelijkheid om in haar voorraad op specifieke platen te zoeken aan de hand van meerdere criteria zoals eigenschappen, klanteisen, toepassing etc. Voor AWS is iedere plaat dus maatwerk.
Meer informatie over kerfslagproeven (Charpy V-Notch test):
Wilt u meer weten over kerfslagproeven? Zoekt u meer informatie over onze werkwijze? Kijk dan op onze aanvullende tests. Vragen? Met betrekking tot kerfslagproeven of iets anders, neem contact met ons op.